Sepsis is de ontsporing van de afweerreactie tegen infectie door een bacterie, virus, parasiet of schimmel, waarbij orgaanfuncties levensbedreigend verminderen en weefsels beschadigd kunnen raken. Het is een acuut levensbedreigend ziektebeeld.

Vroege herkenning is van groot belang, ook door de burger. Tijdige behandeling kan namelijk namelijk levens redden.

Omdat sepsis levensbedreigend is, is snelle medische hulp noodzakelijk. Als sepsis niet snel wordt behandeld kunnen organen gaan falen.

Ga direct naar: Sepsis Herkennen

Sepsis wordt soms bloedvergiftiging genoemd. Dit kan leiden tot verwarring omdat bloedvergiftiging en sepsis niet hetzelfde zijn. Bloedvergiftiging is een vorm van sepsis. Een sepsis kan ook ontstaan zonder dat er bacteriën in de bloedbaan aantoonbaar zijn en kan ook door bijvoorbeeld een virus worden veroorzaakt. Om verwarring te voorkomen moet dus de term sepsis gebruikt worden als het gaat om deze ontspoorde levensgevaarlijke infectie-reactie.

Bij een sepsis reageert het lichaam zo heftig op een infectie dat de bloeddruk kan dalen, weefsels beschadigd kunnen raken en orgaanfuncties kunnen uitvallen.

Bijna altijd reageert je immuunsysteem ‘normaal’ en doet het bij een infectie wat het moet doen: het gaat harder werken en de infectie opruimen. Daarna gaat het immuunsysteem meestal weer in de ‘normaal-stand’. Maar bij een sepsis schiet die reactie door. Organen krijgen dan moeite om hun werk goed te doen (dit heet orgaan-falen), o.a. omdat de bloeddruk gevaarlijk kan dalen. Ook komt er dan minder zuurstof bij de weefsels. Soms moet de patiënt naar de Intensive Care om te zorgen dat de bloeddruk met medicatie weer voldoende omhoog gaat en om de organen te ondersteunen. In andere gevallen wordt de patiënt op de gewone afdeling behandeld. Ook dan is sepsis een levensbedreigend ziektebeeld waarbij orgaanfuncties verslechteren en snel gehandeld moet worden.

Wat meer wetenschappelijk uitgelegd: bij een sepsis ontspoort de infectie-reactie en komen er vele ontstekingsstoffen in het bloed vrij. Die ‘stoken’ de reactie op de infectie nog verder op. De bloedvaten gaan zich als reactie daarop verwijden, waardoor de bloeddruk sterk daalt. Het hart kan dit nog een tijd compenseren door sneller te gaan kloppen. Op een gegeven moment echter, zal de bloeddruk gevaarlijk laag worden. Daardoor gaat er te weinig bloed naar de organen en weefsels waardoor die te weinig zuurstof krijgen. Dit is een levensgevaarlijke situatie. Soms kan dit nog tijdig op de gewone afdeling behandeld worden (o.a. met veel vocht per infuus, antibiotica en evt. zuurstof).

Als de situatie verder verslechtert kan er door de verwijde bloedvaten ook vocht uit de bloedvaten gaan lekken en in de weefsels komen. Als dit in de longen gebeurt, hoopt zich daar vocht op. Hiermee komt de zuurstofopname in de longen in gevaar, waardoor de patiënt steeds meer moeite krijgt met de ademhaling. Dit noemt men ook wel ARDS (Acute Respiratory Distress Syndrome). In dat geval is beademing nodig op de Intensive Care. Ook de nieren kunnen gaan falen waardoor het lichaam geen urine meer afvoert. Dan is nierdialyse noodzakelijk.

De toediening van veel vocht vanwege de lage bloeddruk én het lekken van vocht uit de bloedvaten kunnen samen met de verminderde urineproductie zorgen voor veel vocht-ophoping. Daardoor kan een patiënt die in deze ernstige situatie op de Intensive Care ligt, er heel erg opgeblazen uitzien. Ook kunnen er hele kleine beschadigingen aan de bloedvatwanden ontstaan waardoor de bloedstolling ontregeld raakt, er is dan een risico op kleine bloedpropjes of juist bloedingen. Sepsis is daardoor een ernstig ziektebeeld.

Als de bloeddruk te laag blijft en er speciale bloeddruk-verhogende medicatie nodig is, noemen we dat een ‘septische shock’. Vrijwel altijd zal de patiënt dan op de Intensive Care behandeld moeten worden (soms kan dit op een ‘medium care’). Daarnaast komt het ook veel voor dat patiënten op de gewone afdeling worden behandeld. Ook in dat geval kan er sprake zijn van een dalende bloeddruk waarbij geen medicatie maar wel toediening van veel extra vocht noodzakelijk is.

In alle gevallen is sepsis een levensbedreigend ziektebeeld waarbij de bloedsomloop niet meer goed werkt, en de orgaanfuncties achteruit gaan. Als er 2 of meer organen gaan falen noemen we dat multi-orgaanfalen. De patiënt moet dan op de Intensive Care worden behandeld.

Wil je meer weten over de achtergronden, dan kun je ook kijken op de website ‘Sepsis en daarna’ bij ‘Artikelen’